Flash Back: To iMEdD, σε συνεργασία με το European Press Prize, διοργάνωσε μια σειρά εμπνευσμένων συζητήσεων με τους βραβευθέντες, γύρω από την ιστορία ή το έργο για το οποίο διακρίθηκαν.
Σε συνέχεια της πρόσφατης ένταξης του iMEdD ως μέλος στο European Press Prize, αυτό το πρόγραμμα σηματοδότησε την έναρξη των κοινών πρωτοβουλιών των οργανισμών, σχεδιασμένες με γνώμονα τον κοινό μας στόχο και αξίες.
Μέσα από την σειρά συζητήσεων του ideas zone Talks, το κοινό είχε τη δυνατότητα να μάθει “την ιστορία πίσω από την ιστορία” των βραβευμένων δημοσιογράφων, πώς συνέλαβαν την ιδέα, τις μεθόδους, τις προκλήσεις και τους κινδύνους που αντιμετώπισαν, τον αντίκτυπο στο κοινό, μέχρι τη στιγμή της βράβευσης. Σε κάθε συνάντηση συμμετείχαν επίσης μέλη της κριτικής ή της προπαρασκευαστικής επιτροπής του βραβείου, τα οποίοι αναφέρθηκαν στη διαδικασία αξιολόγησης, αλλά και στα στοιχεία σε μια ιστορία ή ένα έργο που το κάνουν να ξεχωρίζει. Παράλληλα, στις συζητήσεις παρουσιάστηκαν οι βέλτιστες πρακτικές και πληροφορίες για την κατάθεση δημοσιογραφικών έργων για το European Press Prize.
Οι συζητήσεις ξεκίνησαν με αφορμή την κατηγορία του βραβείου Distinguished Reporting Award, με ομιλήτρια την Isobel Cockerell, νικήτρια το 2020, και θέμα το έργο της “Οι γυναίκες Ουιγούρες που αγωνίζονται ενάντια στο κράτος επιτήρησης της Κίνας”. Η ίδια ανέφερε πως «όντως μια νεαρή γυναίκα που έχει αναλάβει ένα τόσο σημαντικό project σε αυτές τις περιοχές, μπορεί να είναι αρκετά επικίνδυνο, αλλά παράλληλα μπορεί να λειτουργήσει και θετικά, καθώς είναι πιο εύκολο να εισχωρήσεις διακριτικά στην τοπική κοινωνία και να γνωρίσεις τον κόσμο». Επιπλέον, τόνισε πως «η καινοτομία στη δημοσιογραφία είναι πολύ σημαντική και νιώθω χρέος μου να μεταφέρω τις ιστορίες με ακρίβεια, αλλά συγχρόνως με έναν ενδιαφέροντα τρόπο προς το κοινό».
Σχετικά με τo European Press Prize, ανέφερε πως «εκτιμά βαθύτατα τον τρόπο με τον οποίο η διοργάνωση τιμά τους νέους δημοσιογράφους και γιορτάζει την επιρροή που έχει η δημοσιογραφία σε όσα συμβαίνουν στον κόσμο», υπογράμμισε όμως πως όταν έλαβε το βραβείο αναρωτήθηκε «γιατί λαμβάνω αυτό το βραβείο, ενώ δεν έχει αλλάξει κάτι στην περιοχή όπου έγινε το ρεπορτάζ», συμπλήρωσε ωστόσο πως «κανείς δεν μπορεί να μετρήσει πραγματικά την επιρροή που έχει η δημοσιογραφία σε όλα όσα συμβαίνουν».
Ακόμη, συμμετείχε η Wafaa Albadry, η οποία είναι Μέλος Προπαρασκευαστικής Επιτροπής του European Press Prize.
Το επόμενο session, αφιερωμένο στην κατηγορία Innovation Award, είχε θέμα την πρόκληση των σημερινών ορίων της δημοσιογραφίας με την εξεύρεση νέων τρόπων επικοινωνίας με το κοινό. Στη συζήτηση παρουσιάστηκε το βραβευμένο το 2021 project του Maldita.es, που εκπροσωπήθηκε στη συζήτηση από τους Clara Jiménez Cruz και David Fernández Sancho. Το WhatsApp Chatbot του Maldita.es έχει καταφέρει να γίνει ένα επιτυχημένο εργαλείο fact-checking ενάντια στην παραπληροφόρηση. Στην κουβέντα συμμετείχε Μέλος της Κριτικής Επιτροπής των βραβείων, ο Juan Luis Sánchez.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, η Clara Jiménez Cruz σημείωσε πως «η κρίση της COVID-19 μας έδωσε πολλή γνώση για το πώς οι άνθρωποι διαχειρίζονται την πληροφορία. Όταν άρχισαν οι επιπτώσεις τις πανδημίας να είναι εμφανείς και τα πράγματα να γίνονται επικίνδυνα, δεν είχαμε την αντίστοιχη πληροφόρηση για όσα συνέβαιναν. Έτσι οι άνθρωποι άρχισαν να αναζητούν απαντήσεις». Επιπλέον, συμπλήρωσε πως μέσα από το Maldita.es προσπάθησαν «να δώσουν στον κόσμο όλη την πληροφορία που χρειάζονταν για να δημιουργήσουν την δική τους άποψη για όσα συμβαίνουν». Ο David Fernández Sancho ανέφερε πως «τον τελευταίο ενάμιση χρόνο έχουμε μάθει πως οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν την ενημέρωση ως κάτι που επηρεάζει άμεσα τις ζωές τους. Έχουμε αντιληφθεί πλήρως πως η ενημέρωση σε επιστημονικά ζητήματα μπορεί να μεταβάλει καταλυτικά τη ζωή των ανθρώπων». Ο Juan Luis Sánchez σημείωσε πως «τα χρόνια της πανδημίας βοήθησαν στο να εξελιχθεί η κοινωνία προς την τεχνολογία. Οι κοινωνίες έγιναν πολύ περισσότερο ψηφιοποιημένες και ο κόσμος αντιλήφθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό την ανάγκη της δημοσιογραφίας. Αντίστοιχα τα μέσα συνειδητοποίησαν την ανάγκη για καινοτομία και βλέπουμε πολλά νέα και μικρότερα media να χρησιμοποιούν «φυσικά» ότι έχει να προσφέρει η καινοτομία και η τεχνολογία, όπως έκανε πετυχημένα το Maldita.es».
Επίσης, σχετικά με τις αλλαγές που έχει φέρει η πανδημία και την ένταξη της τεχνολογίας ακόμη περισσότερο στη ζωή μας, ο Sancho ανέφερε πως «μέχρι τώρα βλέπαμε την τεχνολογία ως κάτι συμπληρωματικό στη δημοσιογραφία. Πλέον κατανοούμε ότι μέσω της τεχνολογίας μπορείς να δημιουργήσεις κανάλια που θα διοχετεύσουν την ενημέρωση στο κοινό. Πρέπει να είμαστε όπου είναι και το κοινό για να διευκολύνουμε την κατανάλωση του περιεχομένου όσο πιο πολύ γίνεται».
Σχετικά με την εμπιστοσύνη στα μέσα ενημέρωσης, η Cruz τόνισε πως «στη δημοσιογραφία πρέπει να είμαστε ειλικρινείς. Ακόμη και αν κάνουμε λάθη, πρέπει να παραμένουμε ειλικρινείς στον κόσμο. Είμαστε δημοσιογράφοι, όχι ρομπότ και πρέπει να είμαστε πλήρως ειλικρινείς για να μπορεί ο κόσμος να μας εμπιστευτεί». Επιπλέον, ο Sánchez σημείωσε πως «το επίκεντρο των μέσων ενημέρωσης δεν πρέπει να είναι ο αριθμός των unique visitors στα sites αλλά να αναζητούν τρόπους η δημοσιογραφία να αποκοπεί από την ανάγκη να είναι μόνο ελκυστική για το κοινό, αλλά χρήσιμη.»
Στο πλαίσιο του βραβείου Investigative Reporting Award, πραγματοποιήθηκε η τρίτη συνάντηση με ομιλητή τον βραβευμένο δημοσιογράφο Roman Anin του iStories, καλύπτοντας τους άξονες γύρω από την ερευνητική δημοσιογραφία, τον έλεγχο της εξουσίας, την γνωστοποίηση μυστικών ειδήσεων στο κοινό αλλά και τις προσπάθειες φίμωσης εναντίον του. Το ρεπορτάζ με το οποίο ο Anin βραβεύτηκε το 2021 στο European Press Prize ήταν το “Kirill και Katya: Αγάπη, offshore και διοικητικοί πόροι. Πώς ο γάμος με την κόρη του Putin άνοιξε στον Kirill Shamalov έναν κόσμο γεμάτο ευκαιρίες”. Στην κουβέντα ο Anin σημείωσε πως «συνειδητοποίησα ότι αν θες να δουλέψεις σε ένα ιδανικό μέσο ενημέρωσης, πρέπει να το δημιουργήσεις», ενώ συμπλήρωσε πως για εκείνον «στη δημοσιογραφία ο φόβος δεν πρέπει να μας περιορίζει από το να κάνουμε αυτό που είναι σημαντικό για εμάς ή αυτό που θεωρούμε σωστό. Ως δημοσιογράφοι είμαστε υποχρεωμένοι να δημοσιεύουμε τις ιστορίες που ανακαλύπτουμε και δεν σεβόμαστε το έργο μας, αν δεν τις μοιραζόμαστε με τον κόσμο».
Ακόμη, στο session συμμετείχε ο Denis Džidić, ο οποίος αποτελεί μέλος της προπαρασκευαστικής Επιτροπής του European Press Prize. Ο Džidić κατά τη διάρκεια της συζήτησης σημείωσε πως «δεν είναι πολλά τα μέσα ενημέρωσης που μπορούν να κάνουν εις βάθος δημοσιογραφικές έρευνες, καθώς συχνά δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις που απαιτούνται σε ανθρώπινο δυναμικό». Επιπλέον, ανέφερε πως «Το European Press Prize μοιράζει μηνύματα ενότητας μεταξύ των δημοσιογράφων από διαφορετικές χώρες, «αγκαλιάζοντας» όλες τις ευρωπαϊκές αξίες δημοσιογραφίας». Τέλος, υπογράμμισε πως «αυτό που κάνει μια ιστορία πραγματικά καλή είναι ο ανθρώπινος παράγοντας μέσα σε αυτή. Οι δημοσιογράφοι πρέπει να βρουν τι έχει αξία για το κοινό, με τι μπορούν να ταυτιστούν και να κατανοήσουν ποιο είναι το πραγματικό ανθρώπινο κόστος σε κάθε ιστορία».
Στη σειρά των session του ideas zone Talks, ακολούθησε η συζήτηση με αφορμή το Special Award, το οποίο οι κριτές απονέμουν για εξαιρετική δημοσιογραφία σε μία εντυπωσιακή συμμετοχή που αψηφά κατηγορίες και κλάδους. Βασικός ομιλητής ήταν ο φωτοδημοσιογράφος David Frenkel, μέλος της ομάδας που κέρδισε το βραβείο το 2021 έπειτα από ένα εμπεριστατωμένο και πλαισιωμένο με τεχνικές δημοσιογραφίας δεδομένων ρεπορτάζ σχετικά με την αστυνομική βία στη Λευκορωσία την περίοδο των προεδρικών εκλογών του 2020.
Όπως ανέφερε, «θελήσαμε να γράψουμε ένα άρθρο για να καταλάβει η κοινή γνώμη το μέγεθος των τραυματιών από την αστυνομική βία. Δεν χρειάζεται κανείς να διαβάσει όλο το ρεπορτάζ για να το αντιληφθεί. Η ιστορία αυτή έφερε μεγάλη προσοχή, όχι μόνο από τους δημοσιογράφους στη Ρωσία και τη Λευκορωσία, αλλά και από συναδέλφους από το εξωτερικό που μας ζήτησαν το άρθρο μεταφρασμένο». Σχετικά με τη βράβευση της ομάδας των ρεπόρτερ του Mediazona στην οποία συμμετείχε, σημείωσε πως «Ο στόχος μας ως δημοσιογράφοι είναι να μοιραζόμαστε τις πληροφορίες για όσα έγιναν. Κάνουμε αυτή τη δουλειά γιατί πιστεύουμε ότι η προσοχή που συγκεντρώνει το θέμα μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους που βάλλονται. Είναι μεγάλη μας τιμή που λάβαμε το συγκεκριμένο βραβείο, καθώς νιώθουμε ότι εκπροσωπούμε όλους τους Ρώσους δημοσιογράφους που μάχονται για τη δημοσιογραφία και την ελευθερία του λόγου στη Ρωσία και τη Λευκορωσία. Αυτό το βραβείο μας δίνει το κίνητρο να συνεχίσουμε να δουλεύουμε ακόμη πιο σκληρά».
Στη συζήτηση συμμετείχε και η Marie Nemcova , μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του European Press Prize, η οποία σημείωσε πως «τα βασικά στοιχεία για να κερδίσει κανείς το Special Award είναι η ποιότητα του δημοσιογραφικού έργου και το θέμα το οποίο καλύπτει». Τόνισε πως «αυτό το βραβείο αναδεικνύει τα έργα που πρέπει να γίνουν ευρέως γνωστά στο κοινό, ενώ παράλληλα δημιουργεί μια κοινότητα ανθρώπων από όλο τον κόσμο που δουλεύουν για την ποιοτική δημοσιογραφία».
Η σειρά εμπνευσμένων συζητήσεων έκλεισε με ένα special Event αφιερωμένο στους Έλληνες διακριθέντες στο European Press Prize. Στην κουβέντα συμμετείχαν οι δημοσιογράφοι Ελίνα Μακρή, Ηλιάνα Παπαγγελή, Σταύρος Μαλιχούδης, Κώστας Κουκουμάκας, Θανάσης Τρομπούκης, Ιωάννης Παπαδόπουλος και Μαρία Λούκα. Ακόμη, συμμετείχε η Lucila Rodríguez-Alarcón, μέλος της προπαρασκευαστικής Επιτροπής των European Press Prize.
Σχολιάζοντας τη σημαντικότητα της βράβευσης των δημοσιογραφικών έργων, η Ελίνα Μακρή σημείωσε πως «Το βραβείο είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει. Στην Ελλάδα είναι πολύ δύσκολο να έχεις ανταμοιβή από ένα θέμα που δουλεύεις για πολλούς μήνες». Αντίστοιχα, η Μαρία Λούκα τόνισε πως «Η Ελλάδα δεν είναι ένας ρόδινα σπαρμένος τόπος για να κάνεις δημοσιογραφία, και όσον αφορά το εργασιακό και το οικονομικό κομμάτι που υπάρχει μια απορρύθμιση, αλλά και όσον αφορά το κομμάτι του ελέγχου που όπως γνωρίζουμε υπάρχει ένα αρκετά στενό πλαίσιο. Οπότε συχνά ξεχνάμε ότι υπάρχουν εξαιρετικές και εξαιρετικοί δημοσιογράφοι που παρά το συγκεκριμένο πλαίσιο μπορούν να παράξουν πολύ υψηλού επιπέδου περιεχόμενο. Ένα τέτοιο βραβείο μπορεί να ενθαρρύνει, να επιδοκιμάσει και να βοηθήσει τη δημοσιογραφία υψηλού επιπέδου, η οποία καταλαβαίνουμε ότι ανθεί με μια δυσκολία αλλά αν τις δώσεις κίνητρα και το έδαφος μπορεί όντως να ανθίσει».
Αντίστοιχα η Hλιάνα Παπαγγελή, σημείωσε πως «Η επιβίωση στη δημοσιογραφία είναι δύσκολη. Είναι σαν να βρίσκεσαι συνεχώς σε έναν αγώνα δρόμου και κυνηγάς κάτι. Υπάρχουν οι ιδέες και το σημείο συνάντησης ικανών ανθρώπων, οπότε υπάρχει η θέληση, όμως συχνά είναι δύσκολο να βρεις τους πόρους για να υλοποιήσεις το έργο σου. Η ίδια η δημοσιογραφία χρειάζεται ένα βραβείο, όπως το European Press Prize, για να ενθαρρύνει την καλή δημοσιογραφία και να δίνει το καλό παράδειγμα. Τέτοιοι θεσμοί ενδυναμώνουν και ανοίγουν νέους ορίζοντες για τη δημοσιογραφία». Επιπλέον, ο Ιωάννης Παπαδόπουλος υπογράμμισε πως «Το βραβείο δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι μια επιβράβευση, μια ηθική ανταμοιβή αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η δουλειά μας γίνεται για τους αναγνώστες, σε αυτούς απευθυνόμαστε και από αυτούς θα κριθούμε στο τέλος. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει αυτή η αναγνώριση, όλοι την αποζητούμε. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει σύστημα ή ένας κεντρικό σχεδιασμός που κάπως να καθοδηγεί την ανταμοιβή στο δημοσιογραφικό έργο ή να σε προτρέπει να κάνεις το ένα βήμα παραπάνω». Επίσης, η Lucila Rodríguez-Alarcón ανέφερε πως οι δημοσιογράφοι «δεν παράγουν πληροφορίες για να κερδίσουν κάποιο βραβείο, αλλά τα διεθνή βραβεία είναι σημαντικά, γιατί σχηματίζουν μια κοινότητα που δίνει την ευκαιρία σε τόσο κόσμο να διαβάσει το έργο κάθε υποψήφιου».
Συζητώντας για το ελληνικό δημοσιογραφικό τοπίο, ο Σταύρος Μαλιχούδης σχολίασε πως «Στην Ελλάδα έχουμε πολύ καλούς δημοσιογράφους, παρότι «παίζουμε» με πολύ χειρότερους όρους από ό,τι δημοσιογράφοι σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, που μπορεί να έχουν το χρόνο και τους πόρους να κάνουν τα έργα που επιθυμούν», ενώ ο Κώστας Κουκουμάκας τόνισε ότι «Δεν υπάρχει κουλτούρα στα ελληνικά μέσα όσον αφορά την έρευνα. Δεν υπάρχει κανένα μέσο που να έχει ειδικό τμήμα έρευνας στην Ελλάδα. Όσοι από εμάς κάνουμε το κάτι παραπάνω, το κάνουμε στον ελεύθερο μας χρόνο ή στο τέλος της δουλειάς μας. Παράλληλα, πολλά μέσα ζητούν ερευνητική δημοσιογραφία, όμως δεν έχουν το βασικότερο από όλα: οργανωμένο νομικό τμήμα. Ακόμη παρατηρώ ότι σαν δημοσιογράφοι παραγάγουμε περισσότερη “ερευνητική δημοσιογραφία” από όση μπορούμε να καταναλώσουμε». Ο Θανάσης Τρομπούκης συμπλήρωσε στην κουβέντα πως «Αν σκεφθεί κανείς τι μέσα έχουμε στην Ελλάδα για να παράξουμε ένα δημοσιογραφικό έργο, είναι ασύλληπτο αυτό που κάνουμε και ηρωικό. Προσωπικά θεωρώ ότι στην Ελλάδα έχουμε πιο πολύ από ποτέ την ανάγκη για βραβεία δημοσιογραφίας. Πρέπει με κάποιον τρόπο μέσα σε αυτό τον ορυμαγδό της πληροφορίας, αυτά τα βραβεία να βοηθούν και τους αναγνώστες και το κοινό να καταλάβουμε τι είναι ορθή δημοσιογραφία».
Τα sessions διεξήχθησαν διαδικτυακά τον Νοέμβριο του 2021, με συντονισμό από τον Δημήτρη Μπούνια, project manager iMEdD ideas zone & incubator και δημοσιογράφο.